Regionale koolstofbanken voor het veenweidegebied

maart 28, 2020

Regionale koolstofbanken voor het veenweidegebied

Het Rijk stelt klimaatgelden beschikbaar voor het project Valuta voor Veen. Vanuit dit project worden een landelijke koolstofbank en vijf franchisefilialen voor veenweidegebieden opgezet. Met de regionale koolstofbanken worden grondeigenaren die waterpeilen verhogen om het veen te behouden en daardoor CO2-uitstoot besparen gefinancierd. De focus van dit project ligt op de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Friesland, Overijssel en Utrecht. Het initiatief om koolstofbanken op te zetten, is afkomstig van de Natuur en Milieufederaties.

Algemeen
Reductie van de broeikasgassenuitstoot uit de Nederlandse veenweiden is een van de maatregelen van de Nederlandse klimaatopgave. In het Klimaatakkoord is hiervoor een besparing van 1 megaton CO₂  in 2030 afgesproken. Veenweiden stoten jaarlijks circa 7 megaton uit, zo’n vier procent van de hele CO₂-uitstoot in Nederland, vergelijkbaar met de uitstoot van twee miljoen auto’s. De uitstoot van CO₂ uit veen kan worden beperkt door het grondwaterpeil te verhogen, waardoor het veen aantoonbaar minder oxideert. Via pilots met onder andere de Friese Milieu Federatie, Projecten LTO Noord, Waterschap Friesland en de Provincie Friesland is hiervoor een geschikte methodiek ontwikkeld. Deze methodiek, Valuta voor Veen, is eind december 2019 vastgesteld door de Green Deal Nationale Koolstofmarkt. Deze vaststelling maakt de stap van ‘pilots’ naar ‘doen’ mogelijk. Toepassing leidt tot uitgifte van verhandelbare koolstofcertificaten (1 certificaat = 1 ton CO₂-reductie) aan grondeigenaren. Het systeem van uitgifte van certificaten aan grondeigenaren wordt inmiddels in Duitsland al succesvol toegepast in het projectgebied ‘Moorefuture’. Willem Seine, projectleider in Overijssel: “Wij gaan vanuit dit project samen met grondeigenaren 2 projecten in de Overijsselse veenweiden opzetten, regionale kopers aantrekken en koolstofcertificaten verhandelen via de regionale koolstofbank Overijssel.”

Verdienmodel
De Valuta voor Veen-koolstofcertificaten worden aanboden op de vrijwillige koolstofmarkt. De verwachting is dat dit tussen de 400 en 700 euro per hectare op kan leveren. Daarnaast is er sprake van maatschappelijke baten. Het verdienmodel is aantrekkelijk voor melkveehouderijen die hun bedrijfsvoering willen extensiveren, met behoud van inkomsten.
De veenweidegebieden rondom de natuurgebieden Wieden Weerribben en Oldematen zijn naar verwachting kansrijk vanwege de voorwaarden wat betreft type veengrond. Deelname is mogelijk voor bedrijven op minimaal 10 hectare veengrond zonder kleidek met een pakket veen van minimaal 90 cm, waarbij het waterpeil minimaal met 40 cm omhoog gezet kan worden.
Willem Seine: “Naast een nieuwe vorm van inkomsten en naast een bijdrage aan de klimaatdoelen levert de methodiek meer op. Tegengaan van bodemdaling, creëren van betere omstandigheden voor weidevogels, bijdragen aan herstel van biodiversiteit en behoud van cultuurhistorisch veenweidegebied zijn bijvoorbeeld ook baten. Stapeling van inkomsten komt hierdoor ook in beeld. Kortom: investeren in veen loont!”

Nationale koolstofmarkt
Verkoop en aankoop van koolstofcertificaten is bestaande praktijk. De verwachting is dat deze handel ten gevolge van het Klimaatakkoord snel gaat stijgen. Steeds meer bedrijven, overheden en burgers investeren, via aankoop van certificaten, in projecten waarmee CO2-uitstoot wordt verminderd. De vrijwillige koolstofmarkt is een wereldmarkt waarin compensatie plaatsvindt in internationale projecten met name op het gebied van bosaanplant. Een vrijwillige koolstofmarkt op nationale schaal met regionale CO2-reductieprojecten bestaat in Nederland nog niet. Willem Seine: “Met deze methodiek en aankomende methodieken ligt dit nu binnen bereik. Financiële en maatschappelijke baten vloeien hierdoor terug naar de regio in plaats van naar het buitenland. Deze baten dragen bij aan de doorontwikkeling van een toekomstbestendige landbouw in de veenweidegebieden.”

Regionale koolstofbanken
De Natuur en Milieufederaties hebben gemerkt dat de interesse in Nederland om koolstofcertificaten te kopen groot is. Willem Seine: “Het ondersteunen van lokale CO2-reductieprojecten en tegelijkertijd bijdragen aan landbouwtransitie, klimaat en natuur spreekt kopers aan. In Friesland bestaat al grote interesse bij potentiële kopers. In Overijssel verwachten we een vergelijkbare interesse bij grote partijen die hun bedrijfsvoering CO2 neutraal willen maken.”
Wat nog mist is een (regionaal) platform waar vraag en aanbod bij elkaar komen. Met de toegekende €425.000,= vanuit de Rijksklimaatenvelop wordt dit mogelijk gemaakt. Naast het opzetten van de regionale koolstofbank is de ambitie om in Overijssel 2 projecten in veenweidegebieden te realiseren. Overeenkomsten met grondeigenaren worden aangegaan voor een periode van 10 jaar.
Willem Seine: “Vanaf nu starten de gesprekken met veenweideboeren en andere grondeigenaren in Overijssel. In Friesland verwacht men dit voorjaar het eerste contract af te sluiten. Ik ga er vanuit dat Overijssel later dit jaar zal volgen.”