Ommermars wordt weer natuurgebied: door kinderen ingericht

De Ommermars is aan de zuidkant tegen Ommen aangeplakt. Het ligt tussen woonwijk de Dante, rivier de Vecht en het Ommer Kanaal. Nog niet zo heel lang geleden maakte het 25 hectare grote gebied deel uit van de Ecologische Hoofd Structuur van ons land. “De provincie had de gronden van de Ommermars daarom opgekocht om er natuur van te maken. Maar staatssecretaris Henk Bleker schortte het afgesproken beleid op en schroefde budgetten tot wel zeventig procent terug. Afijn, je kent die verhalen wel.” Arend Spijker wil er niet veel woorden meer aan vuil maken. Spijker is bestuurslid van de stichting Burgerinitiatief de Ommermars en heeft ook in zijn werkzame leven als boswachter geleerd dat je vooral naar kansen moet blijven kijken. “Toen de grond in de uitverkoop ging, kwamen wij in actie.”

Nationale Natuur Netwerk

‘Wij’ is in dit geval een groep Ommenaren die zich afvroeg wat de Ommermars ooit was, wat het nu is en vooral ook wat het weer zou moeten worden.” Spijker: “Daar mag je best de naam van Hein Kuiper centraal bij noemen. Hij was degene die in de beginfase de kansen zag, zonder hem was dit allemaal nooit van de grond gekomen. We wilden de Ommermars onderdeel laten worden van de opvolger van de EHS, het Nationale Natuur Netwerk (NNN). Daarbij was de hulp en inbreng van Natuur en Milieu Overijssel heel waardevol. Hun netwerken, kennis en kunde hebben er voor gezorgd dat we met de juiste plannen bij de juiste mensen aan tafel kwamen.”

Natuurbegraafplaats

“Zonder hulp van derden waren we feitelijk kansloos. Ga maar na: de provincie had het als landbouwgrond gekocht en wij wilden er natuurgrond van maken. Een hectare landbouwgrond kost 50.000 euro, een hectare natuurgebied 5.000 euro… En toen kwam Heidehof op ons pad. Die stichting wilde een natuurbegraafplaats bij Ommen beginnen. Dat mocht alleen als ze elders het verlies aan natuurgrond compenseerden. Daar zat onze kans. Heidehof kocht de helft van de Ommermars van de provincie, onder voorwaarde dat ze het volgens ónze plannen als natuur gingen inrichten. De andere helft is inmiddels in handen van Staatsbosbeheer, die ook samen met ons optrekt in de verdere ontwikkeling.”

CBS Koloriet

Een belangrijk doel van de nieuwe Ommermars is dat het toegankelijke natuur moet worden, “dat mensen het kunnen beleven én er van kunnen genieten. Om dat te bereiken hebben we al in de beginfase, kinderen gevraagd mee te denken. Dat was een idee uit de koker van NMO, die dat proces ook begeleid heeft. Basisscholen hebben plannen gemaakt voor de herinrichting. Uiteindelijk hebben kinderen van basisschool de Koloriet die wedstrijd gewonnen. Hun plan gaan we ook echt uitvoeren. Ze kwamen met een flinke kinderspeelplaats, waar vooral ook veel modder aan te pas komt. Een uitkijktoren. Maar ook koeien, eigenlijk zoals boerenland er vroeger uitzag. Je moet je voorstellen dat daar straks weer oud Hollandse rassen lopen te grazen. Rood bonte MRY-koeien of Lakenvelders. Om educatieve reden is dat een fantastisch idee. Vanuit ecologisch oogpunt zeg je dan dat dat extensieve begrazing is, eigenlijk zijn het gewoon maaimachines die het gras niet laten liggen, maar de grond verschralen, wat goed is voor de biodiversiteit. Hierdoor hopen wij ook dat de oorspronkelijke Vechtdalflora langzamerhand weer terug komt.”

Het belang van NMO

Natuur en Milieu Overijssel had een sleutelrol in de totstandkoming van deze plannen. “Zij lanceerden het idee om van de aankoop van de grond een burgerinitiatief te maken. Zo ontstond Burgerinitiatief Ommermars. Maar ook het idee kinderen van Ommen erbij te betrekken was een gouden greep van NMO. Mede daardoor is de gemeente Ommen genegen landbouwgrond her te bestemmen tot natuur. En bleek uiteindelijk de provincie zelfs bereid de als landbouwgrond aangekochte Ommermars in de verkoop te doen als natuurgrond. Je merkt dan wel dat de netwerken en de professionele kennis en kunde van NMO een must zijn om zoiets van de grond te krijgen. Bovendien moet je er ook wel een lange adem voor hebben, dat kun je als vrijwilliger niet altijd opbrengen.”

Natuur tegen de woonwijk aan

Dwars door de Ommermars loopt een fietspad. Het noordelijk deel van dat fietspad wordt deels ingericht met speelnatuur volgens de wensen van de kinderen van de Koloriet. Daar komt ook een vijver voor watervogels en steltlopers, maar ook een kijkhut om vogels te kunnen observeren. In het zuidelijke deel komt een stuifduin en een geul zoals die er vroeger ook waren. Het wordt natuur, maar wel natuur tegen de stad aan. Dus dat de burger er alle ruimte krijgt te recreëren. Dan krijg je niet de meest hoogwaardige natuur. Maar een onbereikbaar eilandje in het midden is dan een slimme toevoeging om voor de natuur noodzakelijke rust te creëren.”

Arend Spijker gaat er vanuit dat de werkzaamheden in de zomer van 2021 beginnen. De ontwikkelingen zijn te volgen op www.ommermars.nl