Duurzaam beheer Winterbed Vecht
Duurzaam beheer Winterbed Vecht
Het winterbed van de Vecht is de kern van het Vechtdal. In het winterbed passeren grote massa’s water bij hoge waterstanden. Hier vinden we natuur in de vorm van struwelen, bosjes, stijlwanden en zandduintjes. Hier wordt landbouw bedreven op graslanden en vee geweid. Hier worden nevengeulen, overstromingsvlakten, stuwen, sluizen en vistrappen gerealiseerd. De gronden zijn eigendom van agrarische bedrijven, landgoedeigenaren, terrein beherende organisaties en overheden. Onze aandacht gaat op dit moment vooral uit naar het verbeteren van het gebruik en het beheer van het winterbed van de Vecht en het betrekken van mensen uit de omgeving bij het beheer.
We hebben een groot aantal wensen en ideeën geïnventariseerd, namelijk: meer samenhang in beheer, grotere beheereenheden, betere groene en blauwe dienstenpakketten waaronder agrarisch natuurbeheer en meer bij de natuur passende landbouw. Daarnaast is er ook een sociale wens: ‘Hoe kunnen we vanuit het winterbed meer verbinding leggen met de omgeving, door mensen vanuit het sociale domein in te zetten voor beheerwerkzaamheden?’
Vernieuwingen in het beheer
Het verbeteren van het gebruik en het beheer van het winterbed blijkt niet eenvoudig. Veel zaken in het beheer liggen vast, zijn gericht op lange termijn en zijn afhankelijk van economische bedrijfsvoering. Het project Duurzaam beheer Winterbed Vecht heeft er voor gezorgd dat partners en externen elkaar op dit onderwerp hebben gevonden. Verschillende beheerplannen worden met elkaar vergeleken, groene diensten worden beoordeeld en verbeterd, blauwe diensten worden ontwikkeld en mogelijkheden om de landbouw meer natuur inclusief te maken zijn geïnventariseerd. Daarnaast is veel onderzoek gedaan naar het vergroten van de inzet van mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt. De hoeveelheid geschikt werk voor deze groep blijkt echter gering. Het winterbed is slechts een klein gebied vergeleken met het totale buitengebied. Kansrijk lijkt wel de toepassing van “Social Return of Investment” (SROI) bij het aanbesteden van opdrachten door de overheid.
Belangrijke aanbevelingen
- Uit eerdere projecten is naar voren gekomen dat gewenste aanpassingen voor een natuurlijk Vechtdal vaak grote financiële gevolgen heeft voor bestaande bedrijven. Aanbevolen wordt om daar wat aan te doen. Bijvoorbeeld dat er een marktconforme vergoeding komt voor maatschappelijk gewenste aanpassingen in de bedrijfsvoering. Of door het grondbeleid zo aan te passen, dat duurzame bedrijven worden bevoordeeld bij de verkoop van grond.
- In project Vilsteren is een aanzet gemaakt voor het vaststellen van duurzame randvoorwaarden binnen pachtcontracten. Aanbevolen wordt een dergelijk model ook toepasbaar te maken voor andere verpachters langs de Vecht. Dit sluit aan op wensen van bestuurders van Samen Werkt Beter.
- Aanbevolen wordt om een werkgroep landbouw (en beheer) op te richten, die aan de slag gaat met de transitie van landbouw en grondbeheer, zowel in het winterbed als op de flanken. Vraag daarbij is of het Vechtdal een landelijke pilot voor natuur inclusieve landbouw of Deltaplan Biodiversiteit kan worden
- Gemeenten hebben belang bij behoud en ontwikkeling van landschapselementen in het winterbed. Gemeenten kunnen dit mogelijk maken door financiering beschikbaar te stellen.
- Het toepassen van “Social Return on Investment” (SROI) kan werk opleveren voor mensen uit het sociaal domein. Aanbevolen wordt de toepassing van SROI te verbeteren door interne procedures en aanbestedingen te evalueren en te monitoren. Belangrijk daarbij is dat voorrang wordt gegeven aan partijen die mensen afkomstig uit het Vechtdal aan het werk zetten.
Wil je meer weten?
Ruud Pleune
Programmamanager Natuur, Landschap & Landbouw