Circulaire economie is een speerpunt van Natuur en Milieu Overijssel. Daarbij richt NMO zich vooral op de samenleving. “Als je daar een omslag in doen en denken weet te maken, wordt het voor het bedrijfsleven makkelijker de circulaire omschakeling te maken”, veronderstelt programmaleider Maarten van Dongen. “Je moet per slot van rekening van twee kanten komen om elkaar te ontmoeten”.
“Misschien ken je het voorbeeld van Schiphol dat besloot geen armaturen en lampen te kopen, maar licht. Philips moest toen ineens een dienst leveren, geen product. Met als gevolg dat de luchthaven met minder energie goed verlicht werd en dat Philips ineens belang had om na te denken over wat ze konden met de materialen in de lampen die weer terugkwamen. Dat kan ook op kleinere schaal. Dat je geen spijkerbroek meer koopt, maar least. Je neemt dan eigenlijk ‘warme benen’ als dienst af, in plaats van een spijkerbroek als product. Hierdoor blijft de fabrikant verantwoordelijk voor de verwerking van het textiel als jij de broek niet meer wilt, in plaats van dat jij je druk moet maken over wat je met de broek moet doen. Al blijft de kringloopwinkel natuurlijk ook een hele goede bestemming.”
Niet lineair
“Circulaire economie noemen we dat nu. Vroeger heette dat kringloop, en later cradle to cradle. Eigenlijk komt het er op neer dat de economie niet lineair moet zijn. Je moet producten niet weggooien als jij ze niet meer gebruikt, maar zoeken naar mogelijkheden voor hergebruik. Bedrijven vinden het al lastig die omslag te maken, laat staan dat de consument weet hoe hij dat aan moet pakken.”
NMO helpt in het belang van natuur en milieu dat denkproces op gang te brengen, “vooral door op de voordelen te wijzen. Want je verbruikt minder grondstoffen en energie en je vervuilt minder. Demontage, hergebruik en reparatie is fantastisch werk voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Met een aantal buren één grasmaaier delen is goed voor de sociale binding. Soepcafés draaien op niet meer te verkopen groentes van de supermarkt, zodat voedselverspilling wordt tegengegaan.”
“De transitie naar een circulaire economie lukt als de samenleving daar achter gaat staan. En ja, dat is nog een hele verandering.”
Maarten van Dongen, Natuur en Milieu Overijssel
Maar circulair
“De transitie naar een circulaire economie lukt als de samenleving daar achter gaat staan. En ja, dat is nog een hele verandering. Want we komen uit een tijd dat we de verantwoordelijkheid juist bij de burger weg hebben gehaald. Zo van ‘produceer maar afval, wij halen het wel op;’ en ‘legt u maar tegels in uw tuin, wij zorgen er wel voor dat het regenwater wordt afgevoerd’. Of nog gekker, maar het gebeurt: ‘probeert u uw televisie maar niet te repareren, het is goedkoper om een nieuwe aan te schaffen’. Dan kun je niet ineens verwachten dat mensen alleen maar recyclebare producten kopen, ze in het goede bakje doen en hun televisies gaan repareren.”
#hoedan
En hoe denkt NMO die verandering dan tot stand te brengen? “Om eerlijk te zijn heb ik daar niet een pasklaar antwoord op. Maar ik wil het wel proberen. Door met anderen te experimenteren en het dicht bij mensen te houden. Zo is ‘WaardeRing’, een initiatief van Kringloop Zwolle, mede door ons tot stand gekomen.” WaardeRing is een circulair ambachtsnetwerk waaraan bedrijven, organisaties en onderwijsinstellingen mee doen om voor materialen die aan de ‘achterkant’ kant van het kringloopbedrijf vrijkomen nieuwe toepassingen te zoeken.
Leerlingen van het Thorbecke Praktijkonderwijs zorgen door het demonteren en sorteren van CD’s en DVD’s dat het plastic gebruikt kan worden als grondstof van kaarsenstandaards. Studenten van Cibap geven oude artikelen in een kunstzinnige setting een nieuwe look. Binthout maakt van gedemonteerde lattenbodems plafondpanelen voor Hogeschool Windesheim. Oude kaarsen worden gescheiden en bij Philadelphia in Kampen omgesmolten tot nieuwe. “Als zo’n productielijn succesvol is, moet je eens zien wat er gebeurt als je dat opschaalt naar het niveau van een milieustraat. En een kringloopwinkel en de milieustraat kent iedereen, dus als je daarop aansluit, breng je het idee van een circulaire economie echt heel dichtbij”
“Om mensen en materialen op een optimale manier een nieuwe kans te geven, is verbondenheid nodig”
Directeur Wilma Voortman van Stichting Kringloop Zwolle
Activiteiten
“Om mensen en materialen op een optimale manier een nieuwe kans te geven, is verbondenheid nodig”, zegt directeur Wilma Voortman van Stichting Kringloop Zwolle. WaardeRing is daar een voorbeeld van.
NMO organiseert ook bijeenkomsten om circulaire initiatieven te delen. Goede Buren uit Olst, Werkplaats 31@ uit Diepenveen, ‘t Natuurlijk Huus uit Raalte en de Twentse deelcontainer stonden dit najaar bijvoorbeeld op het podium van Techniekfabriek van Cambio.
Maarten van Dongen heeft er vertrouwen in dat de transitie naar een circulaire economie van de grond komt: “De energietransitie laat zien dat de wil er bij mensen is, als ze maar mee kunnen profiteren. Of dat nu is in euro’s, sociale contacten of een kleinere voetafdruk. En een circulaire economie maakt dat zeker mogelijk. Naast de winst voor natuur en milieu, wordt het leven er ook leuker en soms zelfs een beetje goedkoper van.”